Wat zijn PFAS?

PFAS is een verzamelnaam en staat voor per- en polyfluoralkylstoffen. Deze groep chemische stoffen is door de mens gemaakt en komt niet van nature voor in het milieu. PFAS kunnen een negatief effect hebben op het milieu en de gezondheid. Bekende voorbeelden van PFAS zijn PFOA (perfluoroctaanzuur), PFOS (perfluoroctaansulfonaat) en GenX-stoffen. Het exacte aantal verschillende PFAS dat door mensen is geproduceerd, is niet bekend. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) heeft meer dan 4.000 PFAS geïdentificeerd, maar er kunnen er meer zijn. Er is ook onduidelijkheid in de wetenschap over welke stoffen precies als PFAS worden beschouwd en welke niet.

Waar worden PFAS voor gebruikt?

PFAS hebben nuttige eigenschappen: ze zijn water-, vet- en vuilafstotend. Ze worden aangetroffen in verschillende producten, waaronder smeermiddelen, voedselverpakkingsmaterialen, blusschuim, antiaanbaklagen op pannen, kleding, textiel en cosmetica. Ze worden ook gebruikt in verschillende industriële toepassingen en processen. PFAS kunnen ook op andere manieren worden gebruikt. De stoffen komen in het milieu terecht door emissies uit fabrieken die de stoffen produceren of gebruiken. Ze kunnen ook in het milieu terechtkomen door het gebruik van producten die PFAS bevatten, zoals brandblusschuimen, textielimpregneermiddelen, smeermiddelen of PFAS-bevattende producten die als afval kunnen worden afgevoerd.

Waarom zijn PFAS schadelijk voor onze gezondheid?

Huidig wetenschappelijk onderzoek suggereert dat blootstelling aan bepaalde PFAS-stoffen kan leiden tot nadelige gezondheidseffecten. Niettemin loopt er nog steeds onderzoek om te bepalen hoe verschillende niveaus van blootstelling aan diverse PFAS-stoffen kunnen leiden tot uiteenlopende gezondheidseffecten. Er wordt ook onderzoek gedaan om beter inzicht te krijgen in de gezondheidseffecten die gepaard gaan met langdurige, lage blootstelling aan PFAS, vooral bij kinderen.

Huidige wetenschappelijke studies die peer-reviewed zijn, hebben aangetoond dat blootstelling aan bepaalde niveaus van PFAS kan leiden tot:

• Reproductieve effecten zoals verminderde vruchtbaarheid of verhoogde hoge bloeddruk bij zwangere vrouwen.
• Veranderingen in de enzymen in onze lever.
• Ontwikkelingseffecten of vertragingen bij kinderen, waaronder een laag geboortegewicht, versnelde puberteit, botvariaties of gedragsveranderingen.
• Verhoogd risico op sommige vormen van kanker, waaronder prostaat-, nier- en teelbalkanker.
• Verminderd vermogen van het immuunsysteem van het lichaam om infecties te bestrijden, inclusief een verminderde reactie op vaccins.
• Verstoring van de natuurlijke hormonen in het lichaam.
• Verhoogde cholesterolniveaus en/of risico op obesitas.

Wat weten we niet over PFAS?

Vanwege de enorme verscheidenheid aan chemicaliën en hun uiteenlopende toepassingen, is het op dit moment niet haalbaar om diepgaande milieu- en gezondheidsrisicobeoordelingen uit te voeren voor alle chemische stoffen die in Europa worden gebruikt. Wetenschappers in academische en industriële kringen blijven het onderzoek naar PFAS uitvoeren en evalueren. Desalniettemin zijn de gezondheidseffecten geassocieerd met blootstelling aan PFAS moeilijk specifiek te maken om verschillende redenen, zoals:

• Er zijn duizenden PFAS-stoffen met potentieel uiteenlopende effecten en toxiciteitsniveaus, maar de meeste studies richten zich op een beperkt aantal beter bekende PFAS-verbindingen.
• Mensen kunnen op verschillende manieren en in verschillende levensfasen worden blootgesteld aan PFAS.
• De soorten en toepassingen van PFAS veranderen in de loop van de tijd, wat het moeilijk maakt om bij te houden en te beoordelen hoe blootstelling aan deze chemicaliën plaatsvindt en hoe ze de menselijke gezondheid zullen beïnvloeden.
• We hebben geen goede gezondheidstudies betreffende de mix van verschillende PFAS.